Elde edilen mal veya mülkün sahibinin rızası olmadan kullanılması ya da elde edilmesi irtikap olarak kabul edilir. Örneğin, bir kişinin başkasına ait olan bir arsayı izinsiz olarak kullanması veya üzerine bina yapması, haksız bir şekilde o arsanın sahibi gibi davranmasıdır. Bu durumda, arsa sahibi irtikap yapan kişiye karşı dava açabilir ve mahkeme bu davayı değerlendirerek gerekli kararı verebilir.
İrtikap, genellikle gayrimenkul (arsa, bina, tarla vb.) gibi taşınmaz mallar için kullanılır, ancak diğer mal ve haklar için de geçerlidir. Örneğin, bir kişinin başkasının patent hakkını ihlal ederek kendi markasını kullanması da irtikap sayılır.
İrtikap suçu, hukuki bir suçtur ve cezai yaptırımlara tabidir. Haksız kazanç sağlayan kişiye para cezası verilebilir, hatta suç niteliği ağır ise hapis cezası da alabilir. Ayrıca, haksız kazanç elde eden kişiye el konulabilir ve mülk sahibine iade edilebilir.